Różne propozycje tłumaczenia
Najczęściej w polskich słownikach propozycja tłumaczenia ławnik to der Schöffe. Spotkałam się także z propozycją Laienrichter. Czy jest jakaś różnica między nimi? Postanowiłam zgłębić temat, a dokładnie niemieckie przepisy i znaleźć odpowiedź na moje pytanie.
Niemieckie regulacje
Osoba ławnika nie jest obca niemieckiemu prawu. Instytucja ta uregulowana jest w wielu niemieckich ustawach. W niemieckiej ustawie o ustroju sądów powszechnych (GVG – Gerichtsverfassungsgesetz) można znaleźć bardzo wiele przepisów dotyczących ławników, m.in. o ich uprawnieniach, kto nim może być, jak są wybierani. Ustawa ta używa określenie Schöffen.
Także niemiecka ustawa o sędziach (DRiG – Deutsches Richtergesetz) zawiera kilka przepisów dotyczących ławników. Co ciekawe, jest tam mowa o ehrenamtliche Richter czyli sędziach niezawodowych.
Moją szczególną uwagę zwrócił § 45a, w którym jest mowa jak określać ławników:
Die ehrenamtlichen Richter in der Strafgerichtsbarkeit führen die Bezeichnung „Schöffe”, die ehrenamtlichen Richter bei den Kammern für Handelssachen die Bezeichnung „Handelsrichter” und die anderen ehrenamtlichen Richter die Bezeichnung „ehrenamtlicher Richter“.
Podsumowanie
Jak to w tłumaczeniach często bywa, nie ma jednego właściwego tłumaczenia. Powołując się na niemiecki przepis można powiedzieć, że
– ławnik w sprawach karnych to der Schöffe/die Schöffin. W liczbie mnogiej die Schöffen (mężczyźni)/die Schöffinnen (kobiety);
– w sprawach gospodarczych mamy Handelsrichter,
– ławnik w pozostałych sprawach to ehrenamtlicher Richter. Wydaje mi się, że część tłumaczy wymiennie stosuje tu Laienrichter, co też tłumaczy się jako sędzia niezawodowy.
Strona o ławnikach niemieckich
Dla zainteresowanych podaję link do niemieckiej strony poświęconej ławnikom, gdzie znajduje się wyciąg przepisów, o których wspomniałam powyżej:
https://www.schoeffenwahl.de/kommunen/rechtsvorschriften.html
