Jak wygląda przesłuchanie świadka?
Przesłuchanie świadka to jeden z ważniejszych dowodów w postępowaniu cywilnym czy karnym. Na początku świadka sąd uprzedza o prawie odmowy zeznań i odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Przesłuchanie rozpoczyna się od zadania świadkowi pytań dotyczących jego osoby oraz stosunku do stron (czy jest spokrewniony w jakiś sposób ze stronami).
Następnie przechodzi się do odebrania przyrzeczenia od świadka. Jednak za zgodą obu stron świadek może być zwolniony przez sąd od złożenia przyrzeczenia. Nie jest to rzadka sytuacja.
Jak brzmi treść takiego przyrzeczenia?
Treść przyrzeczenia świadka można znaleźć w przepisach. Zgodnie z art. 268 kpc treść jest następująca:
„Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadome”.
W kodeksie postępowania karnego treść przyrzeczenia jest taka sama (art. 188 § 1 kpk).
Świadek najczęściej powtarza tekst za sędzią. Po odebraniu przyrzeczenia rozpoczyna się zadawanie pytań świadkowi.
Zeugenbeeidigung czy Zeugenvereidigung?
Szukając propozycji tłumaczenia zwrotu odebranie przyrzeczenia od świadka można spotkać się z dwoma terminami: Zeugenbeeidigung czy Zeugenvereidigung. Czym się różnią?
Właściwie znaczą to samo czyli odebranie przyrzeczenia od świadka. Jedyna różnica polega na tym, że Zeugenbeeidigung użyte jest w ZPO czyli niemieckim kodeksie postępowania cywilnego.
§ 391 ZPO Zeugenbeeidigung
Ein Zeuge ist, vorbehaltlich der sich aus § 393 ergebenden Ausnahmen, zu beeidigen, wenn das Gericht dies mit Rücksicht auf die Bedeutung der Aussage oder zur Herbeiführung einer wahrheitsgemäßen Aussage für geboten erachtet und die Parteien auf die Beeidigung nicht verzichten.
Natomiast Zeugenvereidigung jest zawarte w StPO czyli niemieckim kodeksie postępowania karnego.
59 Vereidigung StPO
(1) Zeugen werden nur vereidigt, wenn es das Gericht wegen der ausschlaggebenden Bedeutung der Aussage oder zur Herbeiführung einer wahren Aussage nach seinem Ermessen für notwendig hält. Der Grund dafür, dass der Zeuge vereidigt wird, braucht im Protokoll nicht angegeben zu werden, es sei denn, der Zeuge wird außerhalb der Hauptverhandlung vernommen.
W słownikach można spotkać określenie zaprzysiężenie świadka. Nie jest to jednak wyrażenie kodeksowe. Przy tłumaczeniu prawnym lepiej używać wyrażeń użytych w kodeksie. Brzmi to bardziej profesjonalnie.
A jak jest w Austrii?
Część terminów używanych przez Austriaków różni się od niemieckiego języka prawniczego używanego w Niemczech. Jak jest z odebraniem przyrzeczenia od świadka?
W austriackim ZPO jest tak samo. W § 337 ustęp 1 ZPO użyto czasownika beeidigen:
(1) Der Zeuge ist vor seiner Abhörung zu beeiden. Zur Aufklärung über die persönlichen Verhältnisse des Zeugen, über die Zulässigkeit seiner Abhörung oder Beeidigung und über den Umstand, ob er eine für die Ermittlung des Sachverhaltes dienliche Aussage abzulegen vermöge, kann jedoch vor der Beeidigung des Zeugen eine Befragung desselben vorgenommen werden.
